Складзіце дзяўленне с ужываннем слоў «вадзяны» і «вадзяністы».

Коротко по-беларуску и по делу:

Разница в значениях

• вадзяны — «водный, связанный с вадой / з вады, на вадзе, для вады». Это атрыбут-прызнак: тып, прыналежнасць, матэрыял або сфера ўжывання.

• вадзяністы — «водянистый, разжиженный, з лішкам вады, без шчыльнасці/насычанасці». Гэта ацэначны якасны прыметнік пра кансістэнцыю, гушчыню, насычанасць колеру, смаку і г.д.

Тыповыя словазлучэнні са словам «вадзяны»

(пра тое, што адносіцца да вады або прызначана для вады)

• вадзяны пар, вадзяная пара (водяной пар)

• вадзяны раствор солі (водный раствор соли)

• вадзяныя расліны (водные растения)

• вадзяныя жывёлы / вадзяная фаўна (водные животные/фауна)

• вадзяная лілія (кувшинка)

• вадзянае кола / млын з вадзяным колам (водяное колесо)

• вадзяныя лыжы, вадзяныя горкі (водные лыжи, водные горки)

• вадзяныя працэдуры (водные процедуры)

• вадзяны дух / вадзянік (водяной — персонаж фальклору)

• вадзяны знак (водяной знак на паперы)

• вадзяны помпавы агрэгат (водяной насос, «на воду»)

• вадзяная змяя (водяная змея)

• вадзяны счытальнік (лічыльнік вады; размоўна)

Сэнс: тып/катэгорыя, матэрыял, асяроддзе («водны свет», «раствор на вадзе», «прыбор для воды»).

Тыповыя словазлучэнні са словам «вадзяністы»

(пра тое, што занадта вадкае, разбаўленае, без шчыльнасці)

• вадзяністы суп / булён (жидковатый, «пустоватый»)

• вадзяністая каша (расплывістая, негустая)

• вадзяністы сок / вадзяністая дыня (безвыразна-салодкія, «водянистые»)

• вадзяністая фарба (слабая пакрывістасць, «тчэ»)

• вадзяністы соус (неўдалы, занадта разведзены)

• вадзяністая гліна / глеба (перазволожаная, каша)

• вадзяністы колер / адценне (разбаўлены, бледны)

• вадзяністае малако (разведзенае вадой — негатыўная ацэнка)

Сэнс: якасць/стан кансістэнцыі або насычанасці («не густы, без выразнасці, як вада»).

Правілы выбару слова (простая памятка)

• Калі гаворка пра прыналежнасць да вады (асяроддзе, матэрыял, прызначэнне): бяры вадзяны.
  прыклад: «вадзяны раствор», «вадзяныя лыжы».

• Калі трэба ацаніць кансістэнцыю або насычанасць (занадта разбаўленае, бледнае): бяры вадзяністы.
  прыклад: «вадзяністы суп», «вадзяністы колер».

Прыклады сказаў

• «Угару па рэчцы стаіць млын з вадзяным колам.»

• «Гэта фарба занадта вадзяністая — не пакрывае роўна.»

• «Для доследу патрэбен вадзяны раствор кіслаты.»

• «Дыня апынулася вадзяністая і амаль без смаку.»

• «Дзеці ў захапленні ад вадзяных горак у аквапарку.»

• «Суп учора атрымаўся вадзяністы, трэба было дадаць круп і паварыць даўжэй.»

Звярні ўвагу

• У беларускай таксама ёсць прыметнік водны («водны транспарт, водныя рэсурсы») — афіцыйна-кніжны сінонім да «вадзяны» ў значэнні «што адносіцца да вады як сферы/сістэмы».

• вадзяны = пра тып/сувязь з вадой; вадзяністы = пра якасць, «як вада».

Калі каротка, то думай так: вадзяны — «пра ваду»; вадзяністы — «як вада».